OVERZICHT ECHO’S UIT DE OORLOG / PODCASTSERIE 7.1.2020
Een serie korte, boeiende en aansprekende verhalen uit de oorlog, geschreven t.g.v. ‘’75 jaar vrijheid’’ Voor verdere
toelichting zie de brochure op echosuitdeoorlog.nl
Het grootste deel van de echo’s zijn ingesproken door VoicesofValue, (www.voicesofvalue.nl) Een groep professionele
stemacteurs, voice-overs, verhalen-vertellers, tekst-schrijvers, makers van hoorspelen en andere soundproducties.
De leden: Karin Akkermans, Marga Vermeulen, Pamela van der Wal, Annelies Zappey, Wouter den Boer, Jaap Pleit.
De echo’s uit de voorstelling ‘Ik ga op reis..’ zijn ingesproken door de spelers in die voorstelling: Laura Bolmers (10), Olger
van Husen (11), Dylan Volleman (9) en door Peter Lems.
De geluidsmontage en de soundscape zijn uitgevoerd door Jaap Pleit van Voicesofvalue.nl
Alle Echo’s zijn in principe geschikt voor alle leeftijden, vanaf 9 a 10 jr. De Echo’s nrs 10 e.v. zijn extra geschikt voor
kinderen.
1.
titel: RAZZIA
duur: ca 4 min 35 sec
personages: dochter Marije, Moeder, Vader
lokale rol: Marije
bron: nieuwe bedacht verhaal op historische basis
stemmen: voicesofvalue.nl
bestand: (voorbeeld: youtu.be/aEjYTtxqdF4)
inhoud: Marije kijkt uit het raam en ziet tot haar verbijstering hoe de straat ineens wordt afgezet door Duitse
soldaten. Ze ziet dat mannen al met een tas voor vertrek voor de deur klaar staan en zich ‘’laten ophalen’’.
Maar ziet ook hoe soldaten andere mannen en jongens in hun huis opsporen en afvoeren. Ze wordt bang:
mijn vader ook? Die zegt, dat hij daarvoor te oud is. Maar uit het raam zien ze oudere buren wel
meegenomen worden! Dan besluit vader te vluchten, over het platte dak, de brandtrap af en via de
achtertuinen. Maar de vluchtpoging loopt dramatisch af…
2.
titel: VERZET / WEESHUIS
duur: ca 11 min
personages: dochter Karin, Moeder Marion, Duitse soldaat, politieagent, bakker,
lokale rol: Karin
bron: geïnspireerd door een fragment uit boek ‘t Hooge Nest’ van Roxane van Iperen
het boek is te koop onder ISBN-nummer 9789048841790
stemmen: voicesofvalue
bestand: volgt
inhoud: Marion probeerde haar leven in de oorlog gewoon voort te zetten zoveel als kon.Totdat ze toevallig langs
het Joodse weeshuis fietste. Dat werd op dat moment ‘’ontruimd’ en de laatste kinderen werden
afgevoerd. De beestachtige manier waarop dat gebeurde veranderde haar leven. Vanaf dat moment trok
zij het lot aan van de vele kinderen/wezen, die vaak door hun radeloze ouders waren achtergelaten in
huis, bij buren, vrienden, ed om te voorkomen dat ze ook mee afgevoerd werden naar de
vernietigingskampen. Zij nam de kinderen in huis, gaf ze Nederlandse namen en via het verzet NL-
identiteitskaarten. Ze zocht vervolgens een definitief opvang / adoptie-adres.Dt was zeker niet zonder
risico’s. Op een gegeven moment ging het mis. Tijdens een razzia werden de kinderen verborgen, maar
een NSB-er kwam later alsnog terug en dreigde hen te arresteren. Marion had een pistool klaar liggen en
schoot, voordat hij dat kan doen. Maar wat doe je vervolgens met het lijk….?
Een aangrijpend verhaal over moed en verantwoordelijkheid.
3.
titel: ONTSNAPPING VIA LITOUWEN
duur: ca 11 min
personages: kleinzoon Levi, vader Ruben, grootvader, grootmoeder, Sara, verteller
lokale rol: Levi
bron: geïnspireerd door fragment uit boek ‘De rechtvaardigen’ van Jan Brokken
het boek is te koop onder ISBN=nummer 9789045036649
stemmen: voicesofvalue.nl
bestand: volgt
inhoud: In de jaren voor1940 gingen de grenzen van de buurlanden van Duisland dicht voor Europese Joden
Om een ‘’bevriend staatshoofd’’ (Hitler!) niet voor het hoofd te stoten. Maar veel Joden zagen het gevaar
aankomen en wilden weg. Zeker na de Kristallnacht. De familie van Anne Frank wist nog wèl op tijd naar
Nederland te emigreren. Op een gegeven moment was er nog maar 1 land met een open grens voor
Joden. Maar ook in Litouwen was veel Jodenhaat. Hoe vandaar verder? Een moedige Nederlandse consul
bedacht een slimme route route. Hijj versterkte visa naar Curacao aan ieder die dat wilde. Zijn college de
2
Japanse consul verstrekte doorreisvisa voor Japan. De route ging namelijk door Rusland, (geen visum
nodig) met de TransSiberieExpress naar Vladivostok. Overvaren naar Japan. Vandaar lag de wereld
open: Curaçao, VS, Zuid Amerika. etc
Een Joodse familie in Polen , van oorsprong Nederlands, maakte hiervan gebruik. Vele anderen volgden.
De consul schreef dag en nacht visa uit in korte tijd en redde daarmee vele duizenden levens. Grote
tijdsdruk, want korte tijd later viel Duitsland Litouen binnen en begonnen de meest gruwelijke
moordpartijen onder Joden. Deze Echo is een eerbetoon aan de persoonlijke moed van deze man.
4.
titel: MOED OP DE UNIVERSITEIT (niet Arier-verklaring/rede Cleveringa
personages: dochter Liesbeth, moeder Edith, medestudenten Hans en Irene
lokale rol: Liesbeth
bron: nieuw bedacht verhaal op historische basis
stemmen: voicesofvalue.nl
bestand: volgt
inhoud: Al snel na het uitbreken van de oorlog moesten professoren en medewerkers van universiteiten Leiden
een formulier verklaren , dat ze niet Joods waren, de zg ‘’Niet-Arier verklaring’’ Daarop ook de namen van
de collega’s, waarvan ze wisten, dat die Joods waren. Die werden vervolgens ontslagen. Ongeacht hun
prestaties, wetenschappelijke verdiensten, e.d. Als je het formulier niet of onjuist zou invullen, werd je zelf
ontslagen. Een afschuwelijk dilemma: je eigen belang laten voorgaan? Collega’s verraden? Solidair zijn?
Zwichten voor intimidatie? Voor racisme? Wie heeft die moed? Protestbewegingen ontstonden: niemand
zou moeten tekenen! Wat moesten de Duisters dan! Maar velen krabbelden toch terug en vele ontslagen
volgden. Ondermeer prof Meijers, een zeer vooraanstaande, internationaal bekende wetenschapper,
geacht en gevierd door collega’s en studenten. Op 26 nov 2040 zou prof Cleveringa zijn college
overnemen in het grote auditorium. Maar i.p.v. een college hield hij een vlammende protestrede. Tegen
racisme, intimidatie en voor de vrijheid en de zuiverheid van de wetenschap, die los staat van ras, geloof,
geslacht, enz.. Na afloop werd spontaan het Wilhelmus aangeheven. Cleveringa wist , dat het gevaarlijk,
was, wat hij deed. Hij werd de dag erop gearresteerd. Zijn rede is beroemd geworden
nieuwe verhalen volgen
_____________________________________________________________
10. Deze serie verhalen zijn bewerkingen van de belevenissen van Wim Dumee als kind in de
oorlog (6-11jr) die hij in een boekje heeft verwoord. Hij woonde 6-11 jaar in de oorlog en
woonde in Rotterdam-Kralingen in de Waterloostraat.Als oudste in een gezin van 10 kinderen
voelde ij zich mee verantwoordelijk om te zorgen, dat er in de hongerwinter eten op tafel kwam
kachel bleef branden. Hij deed dat op een heel eigen manier…
Een aantal van zijn verhalen zijn als ‘Echo’ bewerkt/samengevat
11.
titel: WIM GAAT BOODSCHAPPEN DOEN!
duur: ca 4 min.
personages: kleindochter Ilse, Wim, moeder, vader, pastoor
lokale rol: kleindochter Ilse
bron: bewerking van de verhalen van Wim Dumee
stemmen: voicesofvalue.nl
bestand: volgt
inhoud: Naarmate de oorlog voortduurde, werd het eten krapper. En het geld! Bijna alle levensmiddelen waren ‘’op
de bon’, Dat zorgde voor een zekere eerlijke verdeling. Maar als er te weinig in de winkels was, dan had je
aan bonnen en aan geld ook niet zo veel. Dus ging Wim ‘’winkelen’’op zijn eigen manier Bijvoorbeeld bij de
groenteboer van Linschoten. De voorraad aan aardappelen en groenten lag in de kelder. Onder de
winkelruit was een kelderraampje. Als niemand keek, glipte Wim zo naar binnen. Hij had een oud jasje
van zijn vader aan, met grote zakken, die hij volpropte. Gejuich van broertjes en zussen als hij
thuisgekomen ‘’de boodschappen’’ op tafel legde. Maar een keer ging het fout en stonden de groenteboer
en de pastoor ’s-avonds aan de deur om te klagen en het eten terug te halen. Wim’s vader deed open,
hoorde ze aan en zei. ‘Wat, mijn zoon, zo’n keurige Katholieke jongen, een dief? Hoe komen jullie erbij?!
Wegwezen!’’
12.
titel: OP ZOEK NAAR KOLEN!
duur: ca 4 min
personages: kleindochter Ilse, Wim, Duitse soldaat
3
lokale rol: kleindochter Ilse
bron: bewerking van de verhalen van Wim Dumee
stemmen: voicesofvalue.nl
bestand: volgt
inhoud: Niet alleen het eten, ook de kolen en andere brandstof raakte op. Vooral de laatste winter 44-45 was zeer
streng. Intussen waren er in het gezin 3 kleintjes bijgekomen. Ook die moesten warm blijven.
Wim ging op pad. Vanaf de 2e verdieping van de bouwval van het oogziekenhuis kon Wim over de muren
kijken van het entreepotgebouw En zag daar daar veel boten met kolen liggen. Hij vond in de bouwval
een lange balk en sleepte die mee naar huis. Met dwarslatjes fabriceerde hij daarvan een soort ladder.
Hiermee klom hij op de muur. Met een touw de ladder ophijsen en aan de andere kant laten zakken. In het
donker in de miezelregen. Koud, maar wel de perfecte dekking. Duitse soldaten patrouilleerden, maar die
hoorde je van een afstand aankomen door de ijzers onder hun laarzen. Aan de kade lag een binnenschip
met kolen. Het was moeilijk te zien, maar dat kwam goed uit. Dan zagen ze hem ook niet. Hij vulde de
zakken, voorzover hij die kon dragen en zette ze op de kade. Een voor een de ladder op en neer over de
muur. Toen hij terug ging op de laatste zak te halen, zag hij een Duitse soldaat bij de zak staan….
13.
titel: EEN BARRE TOCHT OP ZOEK NAAR ETEN
duur: ca 6 min
personages: personen:
lokale rol: kleindochter Ilse
bron: bewerking van de verhalen van Wim Dumee
stemmen: voicesofvalue.nl
bestand: volgt
inhoud: Wim begreep er niets van. Hij moest nu met zijn vader en oom mee om eten te halen bij boeren. Dat
deden ze vaker, maar dan werd er altijd geruild voor iets. Een paar zakken aardappelen voor een gouden
trouwring of zoiets.
Maar zijn vader had niets meer om te ruilen…. Op goed geluk dan maar, hopend op medelijden van de
boeren.
Via de Honingerdijk naar Capelle, met de pont naar Krimpen. Diep de Krimpenerwaard in. Vader en oom
bleven op de dijk staan. Wim moest aanbellen bij de boer. Hij mocht altijd naar binnen. Hij zag er zo zielig
uit, met z’n dunne kleren, korte broek in de kou, magere benen. Hij kreeg eten, maar moest het wel gelijk
opeten en mocht niets meenemen. Toen hij dat vertelde tegen zijn vader, werd die boos: hij moest stiekem
iets in zijn zak steken. Toen dat een keer lukte kregen vader en oom ruzie over de verdeling. Ze sliepen
ergen in een stal. De volgende dag verder, de pont naar Kinderdijk, Hendrik Ido Ambacht en uiteindelijk
thuis. Een lange barre tocht. Aan het eind van de middag uitgeput weer thuis. Maar zonder eten voor het
gezin…
Nieuwe verhalen volgen
______________________________________________________________________________
20.
Deze serie verhalen zijn scenes uit de voorstelling ‘’Ik ga op reis…’ over 2 kinderen in
oorlogstijd en over de Holocaust. Ze hoofdrollen worden gespeeld en verteld door 2 kinderen
van 10 en 11 jr. Het gefingeerde, maar ‘levensechte’’ verhaal speelt zich af in Rotterdam-
Kralingen.
Deze verhalen staan op zich maar sluiten ook op elkaar aan. Bij combinaties worden de
inleidingen iets aangepast
21.
titel: HET VOOROORDEEL
duur: ca 4 min
personages: Esther, tante Nel , moeder Sjaan, vader Karel, verteller
lokale rol: verteller
bron: uit de voorstelling ‘Ik ga op reis….’’
stemmen: spelers uit de voorstelling
bestand: volgt
inhoud: Esther is het buurmeisje van Pieter. Ze kunnen goed met elkaar opschieten en leren elkaars wereld goed
kennen. Ondanks de (grote) culturele verschillen (Joods resp. Christelijk). Op een dag hoort Esther
toevallig een gesprek tussen de ouders van Pieter en een tante, die op bezoek is. Die vindt het maar raar,
dat Pieter om gaatmet een Joods meisje. Want Joodse mensen zijn toch onbetrouwbaar en achterbaks.
Dat weet toch iedereen?! Pieter’s vader wordt boos: dat is totale onzin, ik wil niet dat je dat hier nog 1 keer
zegt, Nel! Maar de moeder zegt: ‘Ja maar.misschien heft Nel wel gelijk. Je hoort het overal. En dan zal het
toch wel waar zijn toch?!
Esther is helemaal ontdaan: ‘Zij is altijd zo aardig tegen ons. En nu zegt ze dit?!’’ Maar misschien heb ik
het wel niet goed gehoord…
4
22.
titel: DE JODENSTER geluidsopname van de videoregirstratie voorstelling benutten\
inleiding erteller (door Peter) alsnog opnemen
duur: ca 5 min
personages: Esther, Pieter, enge man en verteller
lokale rol: verteller
bron: uit de voorstelling ‘Ik ga op reis….’’
stemmen: spelers uit de voorstelling
luisterfragm: volgt
inhoud: Aan het begin van de oorlog lijkt er weinig te veranderen. Het leven gaat gewoon door. Duitse soldaten zijn
zelfs vriendelijk en beleefd. Maar dat gaat veranderen. Alle Joodse mensen moeten een Jodenster gaan
dragen, zodat ze herkenbaar zijn. Esther ook. In het begin is ze er zelfs een beetje trots op. Maar al snel
blijkt waarom: met een ster mag je steeds minder. Niet meer fietsen, niet meer naar de bioscoop, niet
meer naar dezelfde school, niet meer solliciteren, enz. Het leven wordt voor Joodse mensen steeds
moeilijker gemaakt. Bijna onmogelijk. Esther: straks mogen we niet eens meer in ons eigen huis wonen!’
Zonder dat ze het wist, zou dat al snel werkelijkheid worden…
23.
titel: HET VERRAAD
duur: ca 4 min
personages: 4 personen: Pieter, moeder Sjaan, vader Karel, verteller
lokale rol: verteller
bron: uit de voorstelling ‘Ik ga op reis….’’
stemmen: voicesofvalue.nl + kind uit de voorstelling
bestand: volgt
inhoud: Er komt iemand langs bij de moeder van Pieter. Hij is van de gemeente en doet ‘’buurtonderzoek’’ Moeder
laat zich uithoren en laat zich gaan in vooroordelen over Joden. Daarmee verraadt ze haar bovenburen.
De vader heeft het door wat de man bedoelt met ‘’opruimactie’’ en neemt direct actie. ‘s-Nachts wordt
Pieter wakker van een vrachtwagen met Duitse soldaten. In de straat Ze trappen de deur in van de
bovenburen stormen naar boven, halen alles overhoop, maar vinden niemand. Net op tijd was Esther en
de familie ontsnapt naar een veilig onderduikadres. ‘’Verdammt noch mal.die Vögel sind geflogen…!’’
Zo ontsnapten ze aan het vernietigingskamp.
24.
titel: ONDERDUIKEN
duur: ca 5 min
personages: 3 personen: Esther, Pieter, verteller
lokale rol: verteller
bron: uit de voorstelling ‘Ik ga op reis….’’
stemmen: spelers uit de voorstelling
bestand: volgt
inhoud: Als Pieter ’s-avonds in bed ligt, ruikt hij regelmatig, dat zijn moeder eten kookt. Maar de andere dag komt
dat niet op tafel, terwijl ze toch allemaal hongerig zijn. Hij hoort ook zijn moeder ’s-Avonds de deur ui gaan.
Pieter wil weten, waar het eten blijft en volgt zijn moeder, zonder dat zij het merkt. Hij ziet, dat ze afgeeft
bij de kerk om de hoek. Wat nu? Hij durft het niet te vragen. Maar zijn ouders vertellen het Pieter. Het ete
gaat naar de mensen die ondergedoken zitten in de kerk. En die onderduikers zijn… de bovenburen! De
vader van Pieter had ze daar in veiligheid gebracht! Esther dus ook! Pieter is helemaal blij. Maar hij mag
niet naar zetoe. Teveel risico, dat ze gezien en verraden worden. Maar ze mogen elkaar wel briefjes
schrijven. Moeder zal die meenemen bij het brengen van het eten. Dat doen ze! In de briefjes vertellen ze
elkaar over hun leven als kind in de laatste oorlogswinter
______________________________________________________________________________